خلاصه خبر: بیست و چهارمین جلسه هم اندیشی اساتید دانشکده کشاورزی با موضوع "بررسی اصلاح قیمت حامل های انرژی در ایران، تدابیر و الزامات" با سخنرانی دکتر صادق خلیلیان، عضو هیأت علمی گروه اقتصاد کشاورزی و وزیر جهاد کشاورزی دولت دهم برگزار شد.

در این جلسه دکتر خلیلیان به ضرورت تمرکز بر روی اصلاح قیمت بنزین با رعایت تدابیر و الزامات آن اشاره کرد و گفت: مصرف روزانه بنزین در سال 1380، 46 میلیون لیتر در روز بود که با افزایشی به طور متوسط سالانه 10 درصد به 74 میلیون لیتر در هر روز در سال 1385 رسید. اگر مصرف بنزین با همین روند افزایش می یافت در سال 1390 مصرف آن به حدود 100 میلیون لیتر روزانه می¬رسید اما به دلیل اتخاذ تدابیر لازم (اعمال کارت سوخت و سهمیه ماهانه 120 لیتر در سال 86)، به 60 میلیون لیتر در سال 1390 کاهش یافت و در عین حال در کنترل مبادی قاچاق سوخت موثر بود.
وی افزود: اقدام مهم و تاثیرگذار دیگری که انجام شد اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بود که در اواخر سال 1389 اجرا گردید. در اجرای قانون هدفمندی، سهمیه بندی بنزین و افزایش قیمت آن، همراه با پرداخت جبرانی به خانوارها بود که با توجه به زمینه چینی¬ها با رضایت عموم مردم همراه گردید و ضمن کنترل مصرف، قاچاق سوخت نیز به نحو چشمگیری کاهش یافت. علیرغم افزایش یک میلیون خودرو در سال در کشور بطور متوسط از سال 1385 تا سال 1390 ولی کمترین مقدار مصرف بنزین در طول 15 سال گذشته مربوط به سال 1390 است که حدود 60 میلیون لیتر است.
دکتر خلیلیان در خصوص ضرورت اعمال مجدد کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین اظهار داشت: در سال 1394 با برداشتن کارت سوخت، مقدار قاچاق بنزین و مصرف آن افزایش یافت و سیر صعودی خود را همانند آنچه که قبل از سال 86 بود ادامه داد. از دیدگاه کارشناسی با تداوم این روند در سال 1399مصرف بنزین به 109 میلیون لیتر می رسید و در سال 1400 ما وارد کننده ای بنزین می شدیم.
وی افزود: کل یارانه ی بنزین، با لحاظ مصرف روزانه 100 میلیون لیتر،164 هزار میلیارد تومان است که حدود 37 درصد کل بودجه عمومی است و دریافت این حجم از یارانه را مردم احساس نمی¬کنند. با اقدام اخیر دولت در اعمال کارت سوخت، سهمیه بندی و گران کردن بنزین در سال 98، درآمدی بیش از 60 هزار میلیارد تومان ایجاد می شود.
دکتر خلیلیان افزود: در سال 1389 چون اعمال کارت سوخت، سهمیه بندی و افزایش قیمت حامل های انرژی به تدریج صورت گرفت و یک اجماع ملی در بین مردم و نخبگان سیاسی و اجتماعی وجود داشت و از طرفی با کارشناسی دقیق و واریز دو ماه یارانه قبل از افزایش قیمت بنزین به حساب مردم نجام شد، اجرای طرح بدون حاشیه بود.
وی تصریح کرد: باید توجه داشت که یارانه پرداختی به مردم در سال 89 و 90 رقم نسبتا خوبی و برابر با 45 دلار در ماه بود. اجرای طرح هدفمندی در سال 89 به دلیل اینکه یک سری بسته های حمایتی برای بخش های مهم از جمله بخش کشاورزی در حمایت از تولید کنندگان در نظر گرفته شده بود و نرخ تورم نیز در آن سال، پایین و حدود 12 درصد بود، تبعات اجتماعی به دنبال نداشت.

دکتر خلیلیان اضافه کرد: در دولت فعلی نیز در دو مقطع از سال 92 تا 94 بنزین گران شد اما به مردم پرداختی صورت نگرفت و در طول 7 سال اخیر نیز مردم با گرانی، رکود و بیکاری مواجه شدند که در مجموع یک نارضایتی پنهان و آشکار در مردم شکل گرفت. در اقتصاد طبق ماده 39 قانون برنامه ششم توسعه، به دولت اجازه داده شده است که افزایش قیمت حامل های انرژی را به تدریج و طبق قانون هدفمندی یارانه ها که یک قانون مصوب مجلس است تا پایان سال 1400 انجام دهد.
وی در پایان گفت: دلیل ایجاد واکنش جامعه به افزایش قیمت بنزین، نبود اجماع ملی، استفاده نکردن از نظر کارشناسان، در جریان قرار ندادن نماینده های ملت، عدم پرداخت جبرانی با وجود تعهد دولت به پرداخت جبرانی، بی اعتمادی مردم، برخورد غیر کارشناسانه برای اعمال سهمیه بندی بنزین، استفاده نکردن از نظرات و تجربیات دولت قبل و ندیدن بعضی از گروه های واجد شرایط دریافت بنزین مانند (سرویس مدارس، ون های، قایق های ماهیگیری و....) بود. علاوه بر این موارد، انجام این طرح در یک شرایط تورمی حدود42 در صد 12 ماهه انجام شد که موجب تقویت این اعتراض شد.